top of page
Zdrowie

Szczepionka wpisana do kalendarza ochronnych szczepień obowiązkowych

Ludwik Pasteur i pneumokoki

Ludwik Pasteur (1822-1895) francuski uczony, badacz, chemik, prekursor mikrobiologii.

 

Najważniejszymi dokonaniami Ludwika Pasteura były badania naukowe w zakresie chemii i mikrobiologii. W 1848 r. analizował kwas winowy. Na jego przykładzie udowodnił, że pewne cząsteczki chemiczne są chiralne, cząsteczka wyjściowa i pochodna różnią się od siebie w ustalony sposób - są odbiciami lustrzanymi. Udowodnienie chiralności cząsteczek chemicznych, które przyczyniło się do odkrycia enancjomerów - izomerów - cząstek stanowiących swe lustrzane odbicia.

 

W roku 1857 ogłosił rewolucyjne wyniki swoich badań nad fermentacją. Wykazał, że wywołują go drobnoustroje. Pasteur wyznawał zasadę Omne vivum ex vivo, stanowiącą, że całe życie pochodzi od życia.

Znaczącym było wypracowanie metody obróbki termicznej żywności, pozwalającą na jej konserwowanie. Pasteur uważał, iż psucie się żywności jest spowodowane przez różnego rodzaju drobnoustroje., opracował tenże proces pozwalający je zlikwidować, znany pod nazwą pasteryzacji – od nazwiska uczonego.

 

Nie do przecenienia jest także wkład Pasteura w rozwój medycyny poprzez badania w zakresie bakteriologii i wirusologii, wiodące do opracowania szczepionek. Szczególnym osiągnięciem było zastosowanie szczepionki przeciwko wściekliźnie. Dnia 6 czerwca 1885 r. substancję podano dziewięcioletniemu chłopcu – Józefowi Meisterowi, co uratowało mu życie. Dotychczas wścieklizna była powodem licznych przypadków śmierci ludzi a także zwierząt.

 

Badania Ludwika Pasteura okazały się kamieniem milowym w dziedzinach chemii i biologii.

W roku 1881 pierwszy raz wyizolowano drobnoustrój będący czynnikiem etiologicznym zapalenia płuc (od gr. pneumon – płuco) i dlatego nazwano go pneumococcus. Wykryta bakteria tlenowa została nazwana Dwoinką zapalenia płuc, gram-dodatnia, należąca do paciorkowców alfa-hemolizujących. Potocznie nazywana jest pneumokokiem.

Bakteria ta odegrała kluczową rolę w wykazaniu, że materiał genetyczny składa się z DNA a dalsze prace prowadziły do rozwoju genetyki molekularnej.

 

Dwoinka zapalenia płuc ma kształt kulisty lub zbliżony do kuli. Bakterie układają się w pary a ich kolonie przyjmują obraz łańcuszków różnej długości. Drobnoustrój nie wytwarza przetrwalników a wyłącznie otoczkę. Nie mają rzęsek i nie wykazują zdolności do ruchu.

Otoczka bakteryjna stanowi cienką warstwę otaczającą od zewnątrz ścianę komórkową komórki bakterii.Ta warstwa jest dobrze zorganizowana i niełatwo przepuszczalna. Zawiera wodę, która chroni bakterię przed wysuszeniem. Otoczka umożliwia penetrację do ośrodkowego układu nerwowego.

W otoczce obecne są antygeny, które wprowadzone do organizmu są w stanie immunizować go. Immunizacja - polega na pobudzaniu mechanizmów odpornościowych organizmu do wywołania reakcji. Możemy rozróżnić immunizację czynną i bierną. Czynna przebiega w sposób naturalny lub sztuczny. Sposób naturalny polega na przebyciu przez organizm choroby natomiast sztuczny na otrzymaniu szczepionki. Immunizacja bierna ma miejsce wtedy, gdy organizm otrzymuje gotowe przeciwciała.

 

Pneumokoki są zdolne do destrukcji tkanek oraz hamowania układu immunologicznego, zwłaszcza w początkowej fazie infekcji. Niszą komórki, mogą powodować apoptozę (definiowanej jako zaprogramowana śmierć komórki) komórek nerwowych.

Bakteria ta jest częstą przyczyną zakażeń u człowieka, szerzona drogą kropelkową najczęściej w okresie jesienno-zimowym. Może przyczynić się do zachorowań na zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych. Może również wywołać zakażenia takie jak: zapalenie zatok, zapalenie ucha środkowego, zapalenie rogówki, zapalenie szpiku, septyczne zapalenie stawów, zapalenie osierdzia, wsierdzia, zapalenie opłucnej, otrzewnej, zapalenie tkanki łącznej i ropień mózgu, bakteriemię oraz sepsę.

 

Zgodnie z regulacją prawną, szczepionka przeciwko pneumokokom, została wprowadzona do kalendarza ochronnych szczepień obowiązkowych, a co za tym idzie, bezpłatnych dla rodziców dzieci urodzonych od dnia 1 stycznia 2017 r.

 

Dla pozostałych dzieci szczepionka na pneumokoki znajduje się wśród szczepień zalecanych, aczkolwiek stosowanych odpłatnie. Z bezpłatnych szczepień na pneumokoki mogą korzystać jednakże dzieci z grup ryzyka m.in. wcześniaki, dzieci urodzone przed 37 tygodniem ciąży, z niską wagą urodzeniową, która nie przekracza 2,5 kg oraz chorujące na choroby przewlekłe.

Pierwszą dawkę możemy podać dziecku w pierwszym roku życia (po ukończeniu 2 miesiąca życia), a rodzaj szczepionki (i jej cena) zależy głównie od wieku dziecka. Rozróżnia się:

- szczepionką białkową skoniugowaną szczepi się dzieci poniżej 2 r.ż. - koszt jednej dawki kształtuje się na poziomie ok. 300 zł

- szczepionką polisacharydową szczepi się dzieci powyżej 2 r.ż. - jedna dawka kosztuje ok. 80 zł.

W zależności od wieku, dziecko potrzebuje dwóch lub trzech dawek szczepionki, a także dawki przypominającej.

2016 grupahomer

bottom of page